ERMENI HABER AJANSI

"The California Courier" gazetesinin yayıncısı ve yönetmeni Harut Sassounian, Ermeni Soykırımı'nın baş sorumlulardan biri olan Talat Paşa'nın, Ermeni Soykırımı konusunda son röportajı ile hatıralarına makalesinde değindi.

1921 tarihinde İngiliz keşifçisi Aubrey Herbert'e verdiği demeçte Talat,  "Ermeni Kırımları hakkında anılarını kaleme aldığını" dile getirimişti. Bu hatıralar, Kasım 1921 tarihinde "New York Times"in yayınladığı "Current History" dergisinde "Talat Paşanın ölüm sonrası hatıraları" başlığı altında yayınlanmıştı. Makalede, "Eski büyük vezirin, öldürülmesinden kısa bir süre önce kaleme alınan ve Türkiye'nin niye ve nasıl savaşa girdiğini anlatan kişisel raporu: ihtilaf öncesi gizli ittifak: Ermeni kıyımlarını emrini veren tarafından bu kıyımların nedenlerinin açıklanması" diye bir alt başlık da yer almıştı.

Sözkonusu raporda Talat Paşa, Ermeni Soykırımı'nın gerçeğini kabul etmekle beraber, bu vahşetin tüm sorunluluğunun Ermenilerde, Ruslarda, hatta Türklerde olduğunu ileri sürerek kendini temize çıkarmaya çalışıyor. "Ermenilerin, bazı bölgelerde ise Rumların ve Suriyeli bazı Arapların tehcir edildiğini" kabul eden Talat, "gerçekleri inkar etmek için değil, sadece gerçek olaylar hakkındaki abartmalara son vermek ve her şeyi olduğu gibi anlatmak" niyetiyle raporunu yazdığını açıklıyor.

Talat, "Binlerce Ermenileri Doğu bölgelerimizden tehcir ettik, fakat hiçbir zaman önceden hazırlanan planlarımız olmadı bu konuda. Tehcirin her yerde kurallara göre yapılmadığını, bazı yerlerde yasaya aykırı hareketler yapıldığını kabul ediyorum. Birçok yetkililer, kendi yetkilerini aşarak suçsuz insanlara baskı yapmışlar, itiraf ediyorum. Ayrıca hükümetin, bu şiddet ve vahşetini önlemesi, veya en azından failleri tutarak en ağır şekilde cezalandırması gerektiğini de kabul ediyorum. Biz, bu talançı ve kışkırtıcılardan bazılarını cezalandırdık, fakat itiraf ediyorum ki, daha ağır bir şekilde hepsini cezalandırmalıydık. Ama bunu yapamazdık ve onların büyük bir kısmı cezasız kaldı." diye yazıyor.

Eski büyük vezire göre, bu hareketlerin sorumluluğu ilk önce tehcir edilen halklara düşüyor. "Çünkü Rusya, Doğu bölgelerimizi ele geçirmek hedefiyle bu bölgelerdeki halkı silahlandırarak buralarda güçlü Ermeni silahlı çeteler oluşturdu." 

Fakat makalede de hatırlatıldığı gibi, Ermenilere karşı kullanılan şiddetin, savaş sırasında Ermenilerin, Türklere ihanet ettiklerinden kaynaklandığına dair  Talat'ın iddiaları tamamen yalandır. Ve Osmanlı İmparatorluğunun harbiye naziri ve başkumandan vekili olan Enver Paşa, Konya Piskoposuna ilettiği mektubunda, 1914-1915 yıllarında Rusya'ya karşı verilen savaşta Türkiye'li Ermeni askerlerinin katkısına büyük değer vermiştir.