ERMENI HABER AJANSI

Ermenistan’ın Jeanne D’arc’ı olarak tanınan Aurora Mardiganian’ın (Arshaluys Martikyan) hikayesi Dersim’den Amerika’ya uzanıyor. Ermeni Soykırımı’nın sayısız zorluklarından kurtulan Mardiganian, yaşananları dünyaya anlatmak için kendi yaşamını konu alan kitap ve filmde anılarını yeniden canlandırdı.

1901 yılında Dersim’de çiftçi ve ipek üreticisi varlıklı bir ailenin sekiz çocuğundan üçüncüsü olan ve Arshaluys Martikyan ismiyle dünyaya gelen Aurora, 1915 Ermeni Soykırımı sırasında gelecek vaat eden bir öğrenci ve ilerleme kaydeden bir kemancıydı. Kız kardeşi nişanlı, erkek kardeşi ise Amerika’ya gitmek üzereydi. Babasının ve erkek kardeşinin öldürüldüğüne tanık olan Mardiganian, annesi ve kız kardeşleri ile Ermeni kadınlarının Suriye çöllerine doğru tehcirine katılmaya mecbur kalıyor.

Bir aşiret reisinin haremine satılan Arshaluys, oradan kaçar, ancak köle tacirleri tarafından yeniden yakalanır ve tekrar kaçar. Dersim dağlarında çıplak ayak yürüyerek, mağaralarda ve ağaçların arasında saklanarak, bitki kökleri yiyerek 18 ay dolaşır ve nijhayet yarı çıplak ve aç bir şekilde Rusya’nın kontrolündeki Erzurum’a ulaşır. Burada Amerikalı misyonerler onunla ilgilenir.

New York’ta yaşayan Ermeni bir aile tarafından evlat edindikten sonar, Soykırım’dan once ABD’ye taşınan erkek kardeşi Vahan’ı bulmak için gazete ilanları verir. Söz konusu ilanlar gazetecilerin ilgisini çeker.

Ermeni Soykırımı hakkında Arshaluys’un tanıklıkları 1918’de doğru New York ve Los Angeles’taki gazetelerde basılır ve aynı yılın Aralık ayında “Ravished Armenia” (“Parçalanmış Ermenistan”) başlıklı kitap olarak basılır. Yirmi yıl boyunca birçok kez yeniden basılan kitap, İspanyolca, Flemenkçe ve Lehçe dillerinde de olmak üzere yaklaşık 900 bin adet satılır.

1918 yılın sonunda Selig Polyscope Company, kitabın sessiz filminin yapımına başlar. Filmi Oscar Apfel yönetirken, başrolü ise kimliğini korumak için Aurora Mardiganyan adını alıan Arshaluys üstlenir.

“Ravished Armenia” (veya “Auction of Souls”/ “Ruhlar İhalesi”) ilk olarak Ocak 1919’da Washington’da gösterilir, bir ay sonra ise New York’taki “Plaza Hotel”de halk gösterimi başlar. 23 ülkede gösterime giren film sayesinde elde edilen 30 milyon dolarlık kar, Yakın Doğu Yardım Teşkilatı aracılığıyla 60 bin Ermeni yetime gönderilir.

New York’a geri dönen Avrora, 1929 yılında Ermeni bir mülteci olan Martin Hoveyan ile evlenir ve 1931 yılında Michael isimli bir çocuk dünyaya getirir. Ancak hiçbir zaman erkek kardeşini bulamaz, eşinin ölümünün ardında da oğluyla irtibatını kaybeder. Yine onun karşılaştığı tüm acılara rağmen gösterdiği olağanüstü direnç becerisi, Avrora Mardiganyan isminin akıllara kazınmasına neden olmuştur.