ERMENI HABER AJANSI

26 Eylül tarihinde Ermeni ulusal müzik okulunun kurucusu, Ermeni rahip, müzikolog, besteci, aranjör ve koro şefi Komitas Vartabed’in 149. yıldönümü kutlanıyor. Bu münasebetle hem Ermenistan’da , hem de Fransa’da etkinlikler yapılacak. Komitas müze enstitüsü Ermenistan’da Fransa Büyükelçiliği, Paris Akademisi ve Üniversite derneği ile beraber 28 Eylül tarihinde Sorbonne Üniversitesinin Büyük salonunda “Komitas: Geleneksel ve modernin buluşması” adlı uluslararası konferans ve koro müziği akşamı düzenleyecek. Bu konferans-festival çerçevesinde ise, 7 Ekim’de Ermenistan’ın Hariçavank Kilisesi’nde Hover Devlet Korosu Komitas ayini seslendirecek.

Komitas (Soğomon Soğomonyan) 1869’da bugünkü Türkiye’nin batı bölgesinde bulunan Kütahya (Kutina) şehrinde dünyaya geldi. Küçük yaşta anne ve babasını kaybeden Komitas’a akrabaları baktı. Bakımını akrabalar yaptı. 1881’de eğitim almak için, o dönemin Rusya İmparatorluğu topraklarında bulunan Ermeni Kilisesi’nin merkezi Eçmiyadzin’e gönderildi. Hiç Ermenice bilmeyen Komitas kilise ayinlerinde ilahiler söylüyordu ve çok güzel bir sesi vardı. Dini eğitimini tamamladıktan sonra, daha da gelişen müzik yeteneği sayesinde koroda görev aldı ve Vartabed (Batı Ermenicesinde Vardapet – evlenmeyen rahip) rütbesine yükseltildi.

24 Nisan 1915’te tutuklanan Ermeni toplumunun önde gelen isimleri arasında Komitas Vardapet de vardı. Ermeni Soykırımı bu tutuklamalarla başladı. Komitas birçok Ermeni aydını gibi sürgün edildi, fakat bazı kişilerin araya girmesiyle geri getirildi. Bu sırada Komitas’ın yeşadıklarının etkisi akli dengesini yitirmesine sebep olduğu öne sürülüyor.

Birkaç yıl İstanbul’da hastanede kalan Komitas 1919’da Fransa’ya götürüldü ve 1935 yılına, yani ölümüne kadar bütün hayatını Paris’in banliyösü Villejuif’te bir psikiyatri hastanesinde geçirdi. Ölümden sonra onun bedeni Yerevan’a getirldi. 1950’li yıllarında Komitas’ın el yazıları da Paris’ten Yerevan’a getirildi. Günümüzde ise Yerevan Devlet Konservatuvar’ı Komitas’ın adını taşıyor.   

Onun en büyük eseri kiliselerde de seslendirilen Komitas ayinidir. Komitas ayini ilk defa1933 yılında Paris’te yayınlandı ve 1988 yılında Yerevan’da kayıt altına alındı.