Թուրք պրոֆեսոր. «Ի՞նչ կլինի, եթե Թուրքիան ընդունի Հայոց ցեղասպանությունը»

Հասարակական18:03, 24 Ապրիլ 2013

Թուրք պրոֆեսոր. «Ի՞նչ կլինի, եթե Թուրքիան ընդունի Հայոց ցեղասպանությունը»

Թուրքական «Թայմթուրք» էլեկտրոնային լրատվականը հրապարակել է Թուրքական Օսմանգազի համալսարանի դոկտոր պրոֆեսոր Ջենափ Չաքմաքի «Ի՞նչ կլինի, եթե Թուրքիան ընդունի Հայոց ցեղասպանությունը» վերնագրով հոդվածը:

Հեղինակը առաջընթաց է համարել այն հանգամանքը, որ Հայոց ցեղասպանության հարցը արդեն Թուրքիայում նույնպես սկսել է քննարկվել` ասելով. « Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ տեղի ունեցած դեպքերի ցեղասպանություն լինել-չլինելու հարցը արդեն Թուրքիայում նույնպես սկսել է քննարկվել: Անշուշտ այդ հանգամանքը արդեն առաջընթաց է: Եթե մի կողմի համար սա ազգային խնդիր է, ապա մյուս կողմի համար պատմության հետ առերեսվելու և անցյալի կեղտոտ ժառանգությունը մաքրելու խնդիր է: Այս հարցին այդչափ սուր մոտեցում ցուցաբերելու կարիք չկա: Կասկած չկա, որ այդ ընթացքում մարդիկ են կոտորվել, և մի որոշ մասն էլ ճարահատյալ կրոնափոխ են եղել ու նոր ինքնություն ձեռք բերել` կյանքից չզրկվելու համար: Սրանք մարդկային տեսանկյունից անառարկելի փաստեր են: Նույնիսկ այս դեպքերը ցեղասպանություն կարելի է անվանել: Ցեղասպանության տեսությունը յուրացրած մարդիկ ամենաքիչը պահանջում են, որ Թուրքիան ներողություն խնդրի: Այս քայլը մարդկայնորեն շատ տրամաբանկան է թվում, սակայն եթե անհատների համար այս քայլը տրամաբանական է, ապա պետության համար` ոչ»:

Այնուհետև հեղինակը փորձում է հիմնավորել, թե ինչու Թուրքիան չպետք է ներողություն խնդրի Հայաստանից. «Եթե նույնիսկ Թուրքիան զուտ մարդկայնորեն ներողություն խնդրի Հայաստանից, ապա դա նշանկում է, որ Թուրքիան պետք է ընդունի ցեղասպանության իրողությունը: Իսկ Հայոց ցեղասպանությունն ընդունելով` Թուրքիան ակամայից դառնում է դրա պատասխանատուն: Թուրքիան, որպես պետություն, հանդիսանալով Հայոց ցեղասպանության պատասխանատու, առնվազն պետք է մեծ քանակությամբ փոխհատուցում վճարի: Որպես Հայոց ցեղասպանության պատասխանատու երկիր` Թուրքիային կարող է առաջադրվել 3 հիմնական պահանջ` ճանաչել և ներողություն խնդրել, փոխհատուցում վճարել և հողեր տալ»:

Այնուհետև հեղինակն անդրադառնալով հողային պահանջին նշում է, որ չնայած Հայաստանը չի ճանաչել Թուրքիայի ներկայիս սահմանները, սակայն դրա մասին բացահայտ հայտարարությամբ էլ հանդես չի եկել: Այդ պատճառով նա քիչ հավանական է համարել հողային պահանջների իրատեսական լինելը: Փոխարենը նա ավելի մեծ հավանականություն է տվել փոխհատուցման հարցին:

Վերջում հոդվածագիրը` գալով այն եզրակացությանը, որ պետության կողմից ներողություն խնդրելն անխուսափելիորեն կծնի իրավական հետևանքներ, ներողություն խնդրողներին կոչ է անում պետությունից նույնպիսի դիրքորոշման չսպասել` ասելով . «Բոլոր ցանկացողները կարող են ներողություն խնդրել, սակայն պետական որևէ բարձրաստիճան պաշտոնյայի նմանատիպ հայտարարությունը կարող է պետությանը պատասխանատու դարձնող մի գործընթացի սկիզբ դնել»:

Ermenihaber.am