Առաջին թուրք քրիստոնյաները հայտնվել են 4-րդ դարում

Հասարակական09:21, 06 Հուլիս 2017

Առաջին թուրք քրիստոնյաները հայտնվել են 4-րդ դարում

Թուրքերի մեջ քրիստոնեություն ընդունողներ են եղել դեռևս 4-րդ դարում: Այս մասին հոդված է հրապարակվել թուրքական «Güneş» թերթում՝ Օմեր Օզքայայի ստորագրությամբ:

Թուրքական ցեղերի մեջ առաջինը քրիստոնեություն ընդունողներն այսօրվա գագաուզների նախահայրերը՝ ուզերն էին: «Անգրագետ թուրքերը, բյուզանդական քահանաներից լսելով Աստվածաշնչի ընթերցումները, դարձան ուղղափառ քրիստոնյաներ և նույնիսկ ծառայության անցան բյուզանդական բանակում: Թուրքական ծագմամբ հունգարացի Արփադ տոհմը այնտեղ քրիստոնեությանն ամենից շատ խոնարհվող տոհմն էր», - գրում է հեղինակ:

Ըստ նրա՝ թուրքերի շրջանում ամենից տարածված երկրորդ կրոնը քրիստոնեությունն է, իսկ ամենից տարածված ուղղությունը՝ ուղղափառությունը: Սակայն թուրքերը բացի իսլամից ուրիշ ոչ մի կրոն համատարած չեն ընդունել: Եվ քրիստոնեությունը քոչվոր թուրքերի շրջանում բոլորովին տարածում չի ստացել:

«Մասնավորապես նեստորական միսիոներների ջանքերի շնորհիվ քրիստոնեությունը տարածվել էր մինչև Չինաստան և Մոնղոլիա, սակայն երբ Թեմուրը գրավեց քրիստոնյաներով բնակեցված տարածքների մեծ մասը, նեստորականների ուժը զգալի թուլացավ: Մոնղոլական արշավանքները ավելի տարբեր հետևանքների հանգեցրեցին, քան ակնկալում էին խաչակիրները, և քրիստոնեությունը այդ տարածաշրջանում այլևս չվերականգնեց իր նախկին փառքը»:

Հեղինակի խոսքով՝ իսլամ ընդունելուց հետո թուրքերը այն աստիճան յուրացրեցին այդ կրոնը, որ այլ կրոնների դավանող իրենց արյունակից ցեղերին սկսեցին օտար, այլադավան (gayr-i müslim) անվանել:

Օզքայան նշում է, որ կան նաև բազմաթիվ քրիստոնյա թուրքեր, ովքեր խաչակրաց արշավանքների ժամանակ գերի ընկած թուրքերի սերունդներն են: Այդ շրջանում գերի ընկած շուրջ 4000 թուրքեր, որոնց փոխանակումը կազմակերպվել չի հաջողվել, տարվել են Եվրոպա, ամուսնացել քրիստոնյա կանանց հետ , իսկ նրանց երեխաները մեծացել են քրիստոնեական ավանդույթներով ու դարձել քրիստոնյա աշխարհի ներկայացուցիչներ:

Այսօր էլ, Ամերիկայում և Եվրոպայում կան բարձր պաշտոնների հասած քրիստոնյա թուրքեր: Օրինակ, Գերմանիայում կան թուրքական գյուղեր: Գերմանաբնակ թուրքերի մեջ կան այնպիսի ընտանիքներ, որոնք կարողացել են հրաշալի հարմարվել տեղացի ժողովրդին և որոնց մասին տեղի բնակիչներն էլ գիտեն, որ նրանք գերի ընկած թուրքերի սերունդներն են:

«Եվ Գերմանիան, և Թուրքիան այս մարդկանց հետ կապված համապատասխան հաշվառումներ են կատարում: Իսկ Թուրքիան ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի հետ հարաբերություններում կարող է որոշակի օգուտ քաղել քրիստոնյա թուրքերի միջոցով»,-եզրափակում է հեղինակը: