Թուրքիայում վերջին հայկական գյուղը կանգնած է սեփականազրկման սպառնալիքի առջև

Հասարակական20:53, 31 Հունվար 2025

Թուրքիայում վերջին հայկական գյուղը կանգնած է սեփականազրկման սպառնալիքի առջև

Թուրքիայի բնակարանային շինարարության վարչության (TOKİ) կողմից նախաձեռնված նոր բնակարանաշինական ծրագրի շրջանակներում Թուրքիայի վերջին հայկական գյուղը՝ Վաքըֆլըն, կանգնած է սեփականազրկման սպառնալիքի առջև։ Հաթայի Սամանդաղ շրջանում գտնվող Վաքըֆլըն կարող է կորցնել իր հողերի, տների և գյուղատնտեսական տարածքների մի մասը՝ լայնածավալ շինարարական ծրագրի պատճառով։

TOKİ-ի կայքում Հըդըրբեյ և Վաքըֆքյոյ թաղամասերում նախատեսվող ծրագիրը ներառում է 1353 բնակարանային միավորի կառուցում, որից 667 միավոր և առևտրային կենտրոն՝ առաջին փուլում, և 686 միավոր՝ երկրորդում։ Շատ բնակիչներ մտավախություն ունեն, որ այս զարգացումն անդառնալիորեն կփոխի Վաքըֆլըի պատմական և մշակութային ինքնությունը, որը դարեր շարունակ պահպանել է իր հայկական ժառանգությունը։

Բնակիչները մտահոգված են ծրագրի հնարավոր ժողովրդագրական փոփոխություններով։ Bianet-ին տված հարցազրույցում գյուղացիներից մեկը շեշտել է, որ Վաքըֆլըն գոյություն ունի դարեր շարունակ, և իրենք անհանգստացած են նրա մշակութային ու պատմական ժառանգության խաթարմամբ։ Նրանք նաև նշել են, որ գյուղի գրեթե կեսը սեփականազրկման վտանգի տակ է, ինչը սպառնում է նրա՝ որպես Թուրքիայի միակ հայկական գյուղի կարգավիճակին։

Վաքըֆլըի գյուղապետ Պերճ Քարթունը հայտնել է, որ Հաթայի նահանգապետ Մուստաֆա Մասաթլըի հետ քննարկումները կպարզաբանեն իրավիճակը:

Մուսա լեռան տարածաշրջանում, ներառյալ Վաքըֆլըում, հայերի ներկայությունը դարերի պատմություն ունի։ Տեղի հայ բնակչության մեծ մասը ստիպված էր հեռանալ 1915 թվականի ցեղասպանությունից հետո և ավելի ուշ՝ 1939 թվականին Թուրքիայի կողմից Հաթայի բռնակցումից հետո։

Վերջին տարիներին կորցրած հայկական գույքը հետ պահանջելու իրավական ջանքերը հանդիպել են խոչընդոտների։ Վաքըֆլըի Հայկական եկեղեցու հիմնադրամը հետամուտ էր եղել 36 գույքի վերադարձին, որոնք նույնականացվել էին որպես հայկական համայնքին պատկանող, բայց ժամանակի ընթացքում փոխանցվել էին պետությանը կամ մասնավոր սեփականության։ Չնայած 2022 թվականին Սահմանադրական դատարանի կողմից սեփականության իրավունքի խախտումը ճանաչելուն, այս գույքերը դեռ չեն վերադարձվել։

Առաջարկվող սեփականազրկումն այժմ նոր մտահոգություններ է առաջացնում գյուղի ապագայի վերաբերյալ։

Աղբյուր` bianet.org