ERMENI HABER AJANSI

Türkiye, 1993 yılından beri Ermenistan sınırını kapalı tutuyor. Bu durumun arka planında Ermeni Soykırımı, Karabağ meselesi ve mevcut sınırların tanınması gibi tarihsel ve siyasi önkoşullar yer alıyordu. Ancak 2020’deki 2. Karabağ Savaşı sonrasında ön koşullar listesi güncellendi. Sözde "Zangezur Koridoru"nun açılması, Azerbaycan ile barış anlaşmasının imzalanması gibi yeni maddeler eklendi.

Öte yandan, Ermenistan, sınırların açılması konusunda her zaman istekli olduğunu ve  topun Türkiye sahasında olduğunu  defalarca vurgulamıştır.

Türkiye ise Ermenistan ile normalleşme sürecini her zaman Azerbaycan ile yakın işbirliği ve koordinasyon içerisinde yürüttüğünü öne sürüyor Ankara, Ermenistan ile sınırların açılması ve diplomatik ilişkilerin gelişmesi konularında Bakü’nün 'hassasiyetlerine' büyük önem veriyor. Bu durum, sürecin sadece iki ülke arasındaki ilişkiye değil, bölgesel dinamiklere de sıkı sıkıya bağlı olduğunu gösteriyor.

Türkiye'nin Ermenistan ve Azerbaycan arasında barış anlaşması paraflanması ve Ermenistan'ın Sünik İdari Bölgesi'nde Azerbaycan'ı Nakhicevan’a bağlayan yolun (“Trump Yolu” (TRIPP) projesi) oluşması gibi ön koşullarının kaldırılması, teknik engellerin büyük oranda ortadan kalktığını gösteriyor. Bu nedenle, sınırın kapalı kalması için ortada somut bir engel kalmadığı söylenebilir. Asıl soru şu: Türkiye bu sınırı ne zaman ve hangi koşullarla açacak? Ya da Ermenistan'a kapattığı sınırı açmak için daha neyi bekleyecek?

Türkiye’nin olası adımları

Anlaşma imzalanmasını beklemek: Ankara, sınır açılışını Ermenistan ile Azerbaycan arasında barış anlaşmasının resmen imzalanmasına bağlayabilir.

Yeni ön koşullar eklemek: Sözde 'Zangezur Koridoru’nun statüsü, gümrük düzenlemeleri veya güvenlik protokolleri gibi teknik ama geciktirici şartlar gündeme gelebilir.

Kısmi ve sembolik açılış: Üçüncü ülke vatandaşlarına, diplomatik pasaport sahiplerine veya sınırlı ticari geçişlere izin verilmesi olasılığı yüksek.

Erteleme politikası: İç siyaset, kamuoyu veya Azerbaycan ile uyum gerekçeleriyle sürecin ötelemesi ihtimal dahilinde.

2026 yılının ilkbaharı kritik dönemeç

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı, 2026 yılının ilkbaharında Ermenistan’da yapılacak Avrupa Siyasi Topluluğu’nun 8. Zirvesi’ne davet etti. Bu zirve, hem diplomatik hem de sembolik açıdan önemli bir fırsat olabilir.

Eğer taraflar bu zirve öncesinde siyasi irade gösterirse, sınırın en azından üçüncü ülke vatandaşlarına açılması “tarihi bir jest” olarak dünya kamuoyuna sunulabilir. Böyle bir hamle, tam açılış için psikolojik bir eşik oluşturur.

Sınırların tam açılması ne zaman olur?

Tam açılış için iki olasılık öne çıkıyor: Ermenistan-Azerbaycan arasında barış anlaşmasının nihai imzalanmasından sonra Türkiye sınır kapılarını tamamen açabilir. Eğer Türkiye tarafından yeni ön koşullar ortaya atılırsa veya teknik detaylar bahane edilirse süreç yıllara yayılabilir.

Bugün teknik engellerin kalktığı, diplomatik iradenin en azından Yerevan cephesinde açıkça beyan edildiği bir dönemdeyiz. Türkiye açısından ise karar, yalnızca Ermenistan ile ikili ilişkiler değil, aynı zamanda Azerbaycan ile uyum, bölgesel strateji ve iç politik hesaplar çerçevesinde şekillenecek. Eğer Türkiye Cumhurbaşkanı Ermenistan Başbakanı'nın 2026 yılının ilkbaharında düzenlenecek olan Avrupa Siyasi Topluluğu’nun 8. Zirvesi’ne davetini kabul edip Ermenistan'ı ziyaret ederse "bu kuru" bir ziyaret değil sembolik bir ziyaret olabilecek. En azından sınırın kısmen açılma ihtimali yüksek; ancak tam açılışın zamanlaması, Ankara’nın önümüzdeki aylar içinde atacağı adımlara bağlı olacak.